Ostatnie 100 lat polskich kobiet w pigułce

Marie-Curie-1903Kobiety, zarówno w Polsce jak i w innych krajach, pełniły wielorakie role na przestrzeni dziejów. Począwszy od prehistorii, gdzie to my odpowiadałyśmy za rozwój techniczny (np. wynalezienie garncarstwa, rolnictwa), przez starożytność (kobiety z wyższych klas miały się sprawdzać jedynie jako kochanki), średniowiecze (kobiety otaczane czcią) i oświecenie (początek konkretnych dążeń w kierunku nadania kobietom równych praw, choć te walczyły o nie już wcześniej), aż po dni dzisiejsze. W tej chwili posiadamy już nie najgorszą pozycję w społeczeństwie, jednak wiele musiało się zmienić, by do tego doszło i oczywiście jeszcze wiele zmian przed nami.

Może nie było aż tak źle…

Po pierwsze, obowiązująca w Polsce religia, czyli chrześcijaństwo, miała bardzo pozytywny wpływ na pozycję kobiet. Kult Maryi, uznanie posiadania przez kobietę duszy i prawo do zbawienia przekładały się na większy szacunek do nas.

Kobiety na ten jednakowoż także bardzo zapracowały, szczególnie w trakcie wojen, powstań i okresu okupacyjnego. Walka ramię w ramię z mężczyznami, udzielanie pierwszej pomocy poszkodowanym i schronienia poszukiwanym osobom to tylko nieliczne z ich osiągnięć.

Pamiętajmy też, że kobiety w tym samym roku co mężczyźni uzyskali prawo do głosowania, czyli po odzyskaniu niepodległości (1918r) w myśl zapisu „Wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel państwa bez różnicy płci, który do dnia ogłoszenia wyborów ukończył 21 lat”. Mogły być ponadto wybierane do sejmu. Oznacza to, że kobiety w kraju nad Wisłą otrzymały te prawa szybciej niż w teoretycznie wysoko rozwiniętych Francji, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych. Nadal istnieją Państwa, w których płeć piękna nie ma takich przywilejów.

Również tak niedoceniana przez młodsze pokolenia sprawa jak edukacja nie była dla nas całkiem niedostępna. Choć ten temat, szczególnie na początku wspomnianego okresu, wymagał jeszcze wielu poprawek i zmian, które starali się uniemożliwić niektórzy działacze.

…ale też nie doskonale

W wielu kręgach uzyskanie praw wyborczych przez kobiety uznawane było jako całkowity sukces i koniec dyskryminacji. Jednak był to dopiero początek walki. Część praw, które posiadałyśmy w znikomym stopniu, należało rozszerzyć.

Wspomniana wcześniej edukacja, choć umożliwiana do pewnego stopnia (studia wyższe przez długi czas były niedostępne dla kobiet), była przygotowywana wg innych programów. Jej głównym celem było lepsze przygotowanie kobiet do roli żon i matek, aniżeli wykształcenie ich dla dobra społeczeństwa i ich satysfakcji. Wielu uważało ponadto, że kobiety nie nadają się do nauki (w tym Ludwik Rydygier – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego). Na szczęście ostatnie 100 lat z hakiem przyniosło w tej materii znaczące zmiany.

Poza tym brakowało wielu innych praw w tym okresie. Głównymi postulatami były świadome macierzyństwo, prawo do rozwodu i aborcji, wprowadzenie edukacji seksualnej i konsekwentnie – całkowite równouprawnienie płci. W tym okresie, wcześniej tak sprzyjający kobietom kościół, zaczął stawiać kolejne przeszkody przy osiągnięciu tych celów.

Na pewno nie ostatnim, ale jednym z najważniejszych czynników mających świadczyć o pełnoprawnym funkcjonowaniu kobiet była praca. W tej kwestii tyczyły się i nadal toczą ostre spory o m.in. równy dostęp do stanowisk kierowniczych i państwowych, taką samą płacę przy wykonywaniu tej samej pracy co mężczyźni czy brak dyskryminacji przy rozmowach o pracę, awansach, itd. W niektórych przypadkach stosowne zmiany zostały już utrwalone w Kodeksie Pracy, ale niestety jeszcze nie w umysłach pracodawców.

Rola kobiety w tym okresie

Wiek XX był okresem dość szybkiego i nieuchronnego dążenia do zmiany roli kobiety w społeczeństwie. Z kury domowej, której najważniejszym zadaniem było rodzenie i wychowywanie dzieci, usługiwanie mężowi i zajmowanie się gospodarstwem powstały kobiety niezależne, ambitne i świadome siebie. Teraz, w XXI w. powoli odchodzą w przeszłość krzywdzące stereotypy, choć kobietom świadomie rezygnującym z macierzyństwa wciąż nie jest łatwo. Inna sprawa, że postęp równouprawnienia nie zakłada rezygnacji z „typowo kobiecych” zajęć, a jedynie wolność wyboru oraz partnerstwo.

Panie, które wyrwały się stereotypom

W XIX-XX wieku znajdziemy wiele polek, którym nie przeszkodziły istniejące ograniczenia i udzielały się na wielu polach – zarówno naukowych, politycznych jak i społecznych. Do najważniejszych należy Maria Skłodowska-Curie, której chyba nikomu nie trzeba przedstawiać, a która jako jedyna kobieta dwukrotnie zdobyła nagrodę Nobla. Również znana, przede wszystkim z szkolnych lektur Eliza Orzeszkowa, żyła i tworzyła w tym okresie. Innymi wybitnymi pisarkami były Zofia Nałkowska czy poetka Maria Konopnicka. Choć niektóre wymienione postacie pochodzą z okresu nieco dawniejszego niż 100 lat, to tylko świadczy o wytrwałości w dążeniu polskich kobiet do równouprawnienia.

Ze względu na uwarunkowania polityczne kobiety niezwykle intensywnie udzielały się też na gruncie patriotycznym, jak np Maria Kwaśniewska (początkowo wybitna sportsmenka, po rozpoczęciu wojny aktywna działaczka uhonorowana Krzyżem Walecznych). Więcej na temat odważnych i wyprzedzających swoją epokę pań w przyszłości pojawi się w oddzielonych, poświęconych im artykułach.

Oprócz kobiet, znalazło się też wielu mężczyzn, którzy uznawali naszą odrębność i indywidualność i wspólnie z nami walczyli o odrzucenie stereotypów. Dlatego mówiąc „walczymy już od ponad 100 lat o brak dyskryminacji i docenienie płci pięknej a oto tego efekty” nie zapomnijmy, że choć tak wiele dokonałyśmy – nie byłyśmy same.

4 Responses to Ostatnie 100 lat polskich kobiet w pigułce

  1. beata pisze:

    GRUDZIEŃ 1970r. Zamykanie postepowania w sprawie seryjnych zabójstw chłopców do lat 3 w Polsce. Feministki polskie czujące podświadomą wielką sympatię do każdego mężczyny , który zabił swym penisem chociaż jedno dziecko do lat 3.- tak jakby robił dla nich coś dobrego, właściwego. Czy znana jest wam, feministką, potęga waszej podświadomości w tuszowaniu seryjnych zabójstw dzieci do lat 3? Dlaczego mężczyna który zabił swym penisem chociaż jedno dziecko do lat 3 wydawał się polskim feministką, GRUDZIEŃ 1970, taki sympatyczny i interesujący?

  2. Piotr pisze:

    pornopauperum.blogspot.com/2013/11/dzieje-grzechu.html

  3. Dowcipnylingwista pisze:

    Witam szanowne Panie, pozwoliłem sobie napisać Poradnik błyskawicznego rwania dup ;) oto link do owego poradnika na allegro.pl

    allegro.pl/ksiazka-poradnik-blyskawicznego-rwania-dupprezent-i3757670196.html

    Liczę na komentarz owego pomysłu.
    Gorąco pozdrawiam szanowne Panie :)
    Mateusz Szcząchor

  4. Małgorzata pisze:

    100 lat temu Piłsudski wyruszył z krakowskich Oleandrów do Kielc.
    Znak wydał ciekawą książkę „Małgorzata idzie na wojnę” o Małgorzacie Szczerbińskiej która była niezwykłą kobietą. Silna osobowość poddana przeróżnym wojennym próbom, wychodzi z nich zwycięsko. Opartą w dużej części na pamiętnikach powieść czyta się jednym tchem.

Odpowiedz na „DowcipnylingwistaAnuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Możesz użyć następujących tagów oraz atrybutów HTML-a: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>